Υπογονιμότητα ορίζουμε την αδυναμία επίτευξης κύησης σε ζευγάρι με ελεύθερη ερωτική επαφή για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 6-12 μηνών.Απο την πλευρά του άνδρα η ύπαρξη γονιμοποιητικής ικανότητας προυποθέτει : 

- φυσιολογική ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων.

- παραγωγή ικανής ποσότητας σπέρματος και ύπαρξη σε αυτό ικανής ποσότητας σπερματοζωαρίων.

-  μορφολογική και λειτουργική ακεραιότητα των σπερματοζωαρίων.

- απρόσκοπτη μεταφορά του σπέρματος κατά την εκφορητική οδό απο την παραγωγή του μέχρι την εκσπερμάτιση.

Πλήθος παραγόντων επηρεάζουν την δημιουργία της ανδρικής υπογονιμότητας και μπορούν να διακριθούν αδρά ως εξής :

Ιατρικοί παράγοντες: παθήσεις όπως η κιρσοκήλη και η κρυψορχία, φλεγμονές των γεννητικών οργάνων και σεξουλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όπως προστατίτιδα, ορχεοεπιδιδυμίτιδα και ουρηθρίτιδα, ορμονολογικές διαταραχές, χρωμοσωμικές ανωμαλίες,χειρουργικές επεμβάσεις-ακτινοβολία-χημειοθεραπεία, απόφραξη της εκφορητικής οδού του σπέρματος.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: μακρόχρονη έκθεση σε τοξικά χημικά,βαρέα μέταλλα και ακτινοβολία.

Τρόπος ζωής: παχυσαρκία και σακχαρώδης διαβήτης, κάπνισμα, αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών φαρμάκων και αναβολικών, συστηματική ποδηλασία.

Είναι αυτονόητο ότι η αρχική και αναγκαία προυπόθεση για επιτυχή γονιμοποίηση είναι βεβαίως η ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή και φυσιολογική εκσπερμάτιση.Όλες οι αιτίες που προκαλλούν στυτική δυσλειτουργία και διαταραχές εκσπερμάτισης επηρεάζουν και την γονιμοποιητική ικανότητα του άνδρα.

Διάγνωση

- λήψη λεπτομερούς ιστορικού και κλινική εξέταση.

- γενικές εξετάσεις αίματος και ούρων καθώς και ορμονολογικός έλεγχος.

- υπερηχογράφημα οσχέου.

- σπερμοδιάγραμμα: αποτελεί την βασικότερη εξέταση με την οποία αξιολογείται η ποσότητα και η ποιότητα του σπέρματος.Μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων,μειωμένη κινητικότητα και μορφολογικές ανωμαλίες αυτών είναι συνήθη ευρήματα σε υπογόνιμους άνδρες.

- βιοψία όρχεος: ανακαλύπτουμε πρωτοπαθείς βλάβες του σπερματικού επιθηλίου και γίνεται λήψη σπερματίδων προκειμένου να προχωρήσουμε σε τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Ποικίλλει ανάλογα με τα αίτια της υπογονιμότητας τα οποία μπορεί και να είναι περισσότερα του ενός.

Χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης, που αποτελλεί συχνότατο εύρημα,καθώς και της απόφραξης της εκφορητικής οδού του σπέρματος.

Φαρμακευτική αντιμετώπιση λοιμώξεων του ουρογεννητικού συστήματος.

Αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας και των διαταραχών εκσπερμάτισης.

Συμπληρώματα διατροφής πρός ενίσχυση του σπέρματος.

Τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Η διερεύνηση και αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας είναι σύνθετη και δύσκολη υπόθεση και απαιτεί συνήθως παρατεταμένη προσπάθεια ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.